Ağız yarası, ağzın iç kısmında meydana gelen ve sosyal hayatın kalitesini düşüren rahatsızlıklardır. Genellikle acı veren bu lezyonlar, yaşam kalitesini ciddi oranda düşürür ve kişiyi rahatsız eder. Özellikle ağır semptomlarda yemek yeme ve içecek içmeyi zor hale dahi getirir.

Ağız yaralarının ortaya çıkmasının birçok nedeni bulunur. Bu sebeple de lezyonun ortaya çıkma nedenine dikkat ederek, tedavi yöntemlerine başvurmak gerekir. Özellikle sık sık tekrarlayan ve uzun süre iyileşmeyen ağız yaraları için diş hekiminize danışmak tedavi için gereklidir. Ağız yarasının ortaya çıkmasının altında yatan nedeni öğrenmek uygulanacak tedavinin belirlenmesi için gerekli bir durumdur.

Ağız yaraları genellikle damak ve çevresinde ortaya çıkar. Çoğu zaman ortaya çıkışına dair bir belirti de olmaz. Ancak bazı durumların ağız yarası oluşumuna neden olduğu da kabul edilen bir durumdur. Ağız yaralarına neden olabilecek durumları şu şekilde sıralayabiliriz:

Genel olarak ağız yaraları, fiziksel bir etken nedeniyle ortaya çıkabilir. Yiyeceklerin sert olması, yanlışlıkla ısırılma, hatalı diş fırçalama gibi nedenlere bağlı olarak oluşabilir. Yiyeceklerin sıcak ya da soğuk olması ağızda tahrişe neden olur. Bunun dışında diş telleri ve dental aparatlar da ilk etapta ağız yarasının nedenleri arasında yer alır. 

Ağız yaralarının psikolojik nedenlere bağlı olarak da meydana gelmesi de kuvvetli bir ihtimaldir. Stresli zamanlarda ağız yaralarında artış görülür. Bunun nedeni ise stresin bağışıklık sistemini zayıflatmasıdır. Vücut, enfeksiyonlarla savaşma yeteneğini büyük oranda yitirirken ağızda da yaralar oluşur.

Özellikle kadınlarda, ağız yaralarının oluşmasının nedenleri arasında hormonal değişiklikler de yer alır. Adet, menopoz veya hamilelik dönemlerinde ortaya çıkan hormonal dalgalanmalar, ağız mukozasında yara oluşumuna neden olabilir.

Beslenme, ağızda yaralarının oluşmasının başlıca nedenleri arasında yer alır. Vücut için gerekli olan vitamin ve minerallerin eksik alınması durumunda ağız mukozasının sağlığının olumsuz yönde etkilediği bilinir. Dolayısıyla da bu duruma bağlı olarak ağız çevresinde yaralanmalar meydana gelir.

Viral yada bakteriyel enfeksiyonlar, ağız yarasının nedenlerindendir. Örnek olarak herpes simplex virüsü, ağızda yaraların çıkmasına neden olur.

Bunların dışında otoimmün hastalıklar, çeşitli ilaçlar, alerjiler, genetik faktörler ve zararlı alışkanlıklar da ağız yaralarına neden olur.

Ağız yarasının tedavisinde, altında yaran problemin araştırılması önemlidir. Sık tekrar eden ve uzun süren ağız yaraları için doktor önerisinde tedavi yöntemlerine başvurulmalıdır. Bu süreçte ise ağız hijyenine dikkat etmek gerekir. Dişler düzenli olarak fırçalanarak gargara yapmalıdır. Ayrıca diş ipi ve dil sıyırıcı kullanılmalı, ağız hijyeninin tamamlanmasını sağlanmalıdır. Birçok ağız yarası için tuzlu su ya da karbonat ile gargara yapmak fayda sağlar. Düzenli olarak yapılan gargara ile yaraların enfeksiyon oluşturması engellenir. Ayrıca iyileşme sürecine de yardımcı olur.

Eğer ağız yarasının nedeni beslenme kaynaklı ise beslenmeye dikkat edilmesi ön şarttır. Bu süreçte yeme ve içmeye dikkat edilmeli özellikle de asitli, sert ve baharatlı yiyeceklerden kaçınılmalıdır. Eğer kişide beslenme yetersizliği varsa doktor kontrolünde vitamin ve mineral takviyesi alınır.

Ağır yaraları için topikal tedavilere başvurulabilir. Eczanelerde bulunan topikal krem ve jeller, iyileşme sürecini hızlandırır. Fakat bilinçsizce tedavi yöntemine başvurmak, sağlığı olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle mutlaka diş hekimine görünmek ve önerilerine dikkat etmek gerekir.

Ağız yarası çok ağrılı ise ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiliyorsa, diş doktorun verdiği ağrı kesiciler kullanılabilir. Fakat ağrı kesici ilaçları çok fazla da kullanmamak gerekir. Şiddetli vakalarda krem ve jeller de önerilir. İyileşmeyi hızlandıran kremler, iltihabı azaltabilir. Durumların ağırlaştığı ve altındaki etkenin ciddi olduğu durumlarda medikal müdahale gerekir. Lazer ya da cerrahi müdahale yapılır. Ancak en temelinde ağız yarasına neden olacak durumu ortadan kaldırmak önemlidir. Ağız ve diş sağlığına dikkat ederek, uygun beslenme düzeniyle oluşabilecek ağız yaraları oldukça engellenebilir.

Sağlıklı bir ağız bakımı için Ağız Sağlığı İçin Hangi Vitamin ve Mineraller Önemlidir? başlıklı blog yazımızı da inceleyebilirsiniz.